Το «φλος ρουαγιάλ» θεωρείται το απόλυτο χαρτί στο πόκερ. Σύμφωνα με τους ειδικούς όμως, η πιθανότητα να το πετύχει κανείς δεν ξεπερνά τη μία στις 649.739! Στο πεδίο, ωστόσο, της διπλωματίας η Ελλάδα δεν χρειάζεται τη βοήθεια της τύχης για να φέρει σε αμηχανία το μεγάλο της «πονοκέφαλο», δηλαδή την Τουρκία. Αρκεί να παίξει σωστά τα καλά «χαρτιά» που έχει ήδη στα χέρια της. Κι όπως θα μας έλεγε κι ο οποιοσδήποτε χαρτοπαίκτης, στο πόκερ δεν κερδίζει πάντοτε εκείνος που έχει το καλύτερο χαρτί, αλλά ο πιο τολμηρός…
Στο Αιγαίο, όπου η Τουρκία προσπαθεί να δημιουργήσει από τη δεκαετία του ’90 «γκρίζες ζώνες», η Ελλάδα διαθέτει 53 βραχονησίδες στο σύνολο. Τα «Επίκαιρα» καταθέτουν ως πρόταση την εγκατάσταση αιολικών και φωτοβολταϊκών πάρκων σε αυτά τα μικρά κομμάτια στεριάς στο μέσο της θάλασσας. Σε αυτή τη βάση η εκμετάλλευσή τους θα μπορούσε να γίνει κατά 50% από το Ελληνικό Δημόσιο και κατά 50% από ευρωπαϊκές ενεργειακές εταιρείες, ώστε στο «παιχνίδι» να μπει εμμέσως πλην σαφώς και η Ευρωπαϊκή Ένωση…
Με λίγα λόγια, με τη βοήθεια των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας (ΑΠΕ) δεν δίνουμε λύσεις μόνο στο ενεργειακό πρόβλημα της χώρας, με μια περιβαλλοντικά φιλική λύση, αλλά και μια «ηχηρή» απάντηση στους εξ Ανατολών γείτονές μας, οι οποίοι εξακολουθούν να θεωρούν «casus belli» (αιτία πολέμου) την επέκταση των χωρικών υδάτων της χώρας μας από τα 6 στα 12 ναυτικά μίλια. Πόσο μάλλον όταν το Αιγαίο διαθέτει το δεύτερο καλύτερο αιολικό δυναμικό στην Ευρώπη μετά από εκείνο της Σκοτίας, σύμφωνα με την άποψη πολλών επιστημόνων. Αρκετά ψηλά στη σχετική λίστα βρίσκονται κι άλλες ελληνικές περιοχές, και συγκεκριμένα η Εύβοια, ο Έβρος και η Λακωνία.
«Όπλο» και για υφαλοκρηπίδαΌπως, άλλωστε, σημειώνουν στα «Επίκαιρα» πολιτικοί παράγοντες που πολιτεύονται στο Αιγαίο, όπου υπάρχει οικονομική δραστηριότητα υπάρχει και υφαλοκρηπίδα, διαφορά την οποία δεν έχουν επιλύσει ακόμα Ελλάδα και Τουρκία. Από τη στιγμή που τα πάρκα ΑΠΕ αποτελούν, στην ουσία, ορισμό οικονομικής δράσης, μια πιθανή εγκατάστασή τους σε βραχονησίδες θα προσέφερε στην ελληνική διπλωματία ένα ακόμα «όπλο» είτε στις διμερείς διαπραγματεύσεις είτε σε πιθανή από κοινού προσφυγή των δύο κρατών στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης.
Μεγάλο πολιτικό ενδιαφέρον, επίσης, παρουσιάζει το ζήτημα των θαλάσσιων υπεράκτιων αιολικών πάρκων στα ελληνικά χωρικά ύδατα. Μια πιθανή εγκατάστασή τους αποτελεί αναφαίρετο εθνικό κυριαρχικό μας δικαίωμα. Προς αυτή την κατεύθυνση, μάλιστα, η κυβέρνηση έχει δώσει στη δημοσιότητα χάρτες με 12 περιοχές, όπου θα μπορούσαν να τοποθετηθούν ανεμογεννήτριες, οι οποίες θα ακουμπούν στο βυθό. Ο σχεδιασμός αφορά την περίοδο 2012-2017, ενώ ενδέχεται να προκριθούν και πλωτές λύσεις από το 2015. Στη θεωρία, ανάμεσα στα υπό αξιοποίηση νησιά συγκαταλέγονται ο Αϊ Στράτης, η Λήμνος και η Σαμοθράκη.
Υπενθυμίζουμε ότι ο σημερινός πρωθυπουργός κ. Γιώργος Παπανδρέου είχε δεσμευτεί προεκλογικώς για την ανάπτυξη των υποδομών των ΑΠΕ στα νησιά, με προτεραιότητα στις βραχονησίδες. Στον ενάμιση χρόνο, ωστόσο, που βρίσκεται στην πρωθυπουργία της χώρας ελάχιστα έχουν γίνει γενικότερα προς την κατεύθυνση υλοποίησης της πολυδιαφημισμένης «πράσινης ανάπτυξης».
Σχετικές δεσμεύσεις, άλλωστε, είχε αναλάβει και η κυρία Τίνα Μπιρμπίλη. «Στόχος είναι τα νησιά να είναι ένας πράσινος δίαυλος Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας, όπου κάποια θα είναι ενεργειακά αυτόνομα και θα τροφοδοτούν το ένα το άλλο», είχε δηλώσει η υπουργός Περιβάλλοντος στην αρχή της θητείας της, υποσχόμενη πως σε δέκα χρόνια το Αιγαίο θα είναι «πράσινο». Όλο «μέλι μέλι όμως, κι από τηγανίτα τίποτα», όπως λέει κι ο λαός μας. Αυτή η αδράνεια, εξάλλου, έχει δώσει την ευκαιρία στους ιδιώτες να αναλάβουν την πρωτοβουλία των κινήσεων…
«Πολύ καλή ιδέα»Στο μεταξύ, αναφανδόν υπέρ της σύνδεσης βραχονησίδων με πάρκα ΑΠΕ τίθεται, με βάση όσα υποστηρίζει στα «Επίκαιρα», ο κ. Νίκος Χατζηαργυρίου, καθηγητής του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου (ΕΜΠ) και πρώην αντιπρόεδρος της ΔΕΗ: «Είναι μια πολύ καλή ιδέα η εγκατάσταση αιολικών πάρκων σε βραχονησίδες», τονίζει, προσθέτοντας πως η μικρή έκταση των βραχονησίδων δεν δύναται να αποτελέσει εμπόδιο για την επίτευξη αυτού του σκοπού.
Στο ίδιο μήκος κύματος κινείται, μιλώντας στα «Επίκαιρα», και ο περιφερειάρχης Νοτίου Αιγαίου –τέως νομάρχης Δωδεκανήσου–, κ. Γιάννης Μαχαιρίδης. Σημειώνεται ότι σε αυτή την περιοχή βρίσκονται συγκεντρωμένες οι βραχονησίδες, μεταξύ των οποίων και τα Ίμια, τις οποίες εποφθαλμιούν εδώ και χρόνια οι Τούρκοι: «Πρέπει να εκμεταλλευτούμε, και γρήγορα μάλιστα, το Αιγαίο, το οποίο μπορεί να αποτελέσει έναν κατεξοχήν χώρο εφαρμογής των ΑΠΕ. Έχουμε ήδη δημιουργήσει στις νησίδες περιβαλλοντικά παρατηρητήρια. Στη Σουηδία, για παράδειγμα, έχουν τοποθετήσει όχι μόνο πλωτά αιολικά πάρκα, αλλά και στον πυθμένα, δηλαδή στα ρηχά νερά», επισημαίνει ο κ. Μαχαιρίδης.
Παράλληλα, ο περιφερειάρχης Νοτίου Αιγαίου ενημερώνει τους αναγνώστες των «Επικαίρων» πως και ο ίδιος έχει ζητήσει την αύξηση του ποσοστού που αναλογεί στα νησιά για τις ΑΠΕ από το 32% ετησίως –δηλαδή τα 8.000 μεγαβάτ– που είναι σήμερα. «Σε κάθε νησί λειτουργεί ένας κοστοβόρος αυτόνομος σταθμός παραγωγής ενέργειας γιατί η ΔΕΗ, που διαχειρίζεται καθέναν ξεχωριστά, είναι υποχρεωμένη να έχει σε εφεδρεία τον ίδιο αριθμό δυναμικού σε μηχανές και προσωπικό. Γι’ αυτό μπαίνει και το πλαφόν. Θέλουμε να προχωρήσει η διασύνδεση με την ηπειρωτική Ελλάδα, ώστε να μην έχουμε αυτή την ανάγκη», διατείνεται ο κ. Μαχαιρίδης. Επιπλέον, ο τοπικός άρχοντας προσθέτει πως τα ψηλά βουνά στα μεγαλύτερα νησιά της Περιφέρειας του Νοτίου Αιγαίου αποτελούν πρώτης τάξης «υλικό» για την εγκατάσταση αιολικών πάρκων.
Καταρχάς θετικός εμφανίζεται, σε συνομιλία του με τα «Επίκαιρα», και ο κ. Δημήτρης Ιμπραήμ, συντονιστής εκστρατειών της Greenpeace: «Είμαστε υπέρ της εγκατάστασης αιολικών πάρκων, αλλά με όρους που θα εκμηδενίζουν ή τουλάχιστον θα ελαχιστοποιούν τις όποιες συνέπειες στο φυσικό περιβάλλον, στα είδη της ορνιθοπανίδας ειδικότερα. Πρέπει να τηρείται στο έπακρο η περιβαλλοντική νομοθεσία. Οφείλουμε, ωστόσο, να αξιοποιήσουμε τα αιολικά πάρκα γενικότερα, αν θέλουμε να μιλάμε για απεξάρτηση από το πετρέλαιο και από άλλα ορυκτά καύσιμα, που ευθύνονται για το φαινόμενο του θερμοκηπίου», δηλώνει ο κ. Ιμπραήμ.
Αρνητικός για φωτοβολταϊκάΑπό την πλευρά του, ο μηχανολόγος μηχανικός κ. Κώστας Κατώπης αναφέρει στα «Επίκαιρα» πως το ζήτημα του κόστους και της ωφέλειας θα πρέπει να εξετάζεται κατά περίπτωση. Κατά τον ίδιο, για παράδειγμα, ένα σχετικά μεγάλο ακατοίκητο νησί, ακόμα κι αν βρίσκεται σε μεγάλη απόσταση από κάποιο ηλεκτρικό δίκτυο, μπορεί να είναι πιο ενεργειακά αποδοτικό σε σχέση με μια μικρή βραχονησίδα που βρίσκεται πλησιέστερα σε κάποιο μεγαλύτερο νησί.
Ωστόσο ο κ. Κατώπης, αν και είναι καταρχάς θετικός για τα αιολικά πάρκα, είναι αρνητικός για τα φωτοβολταϊκά, αφού τα τελευταία, με βάση όσα σημειώνει, είναι προτιμότερο να τοποθετούνται πάνω σε ήδη δομημένες μεγάλες επιφάνειες, όπως οι στέγες ή ακόμα και οι αγροτικές εκτάσεις. Κι αυτό γιατί η ωφέλεια είναι ασήμαντη, αν ληφθεί υπόψη πως για την παραγωγή ενός μεγαβάτ απαιτούνται 10 με 20 στρέμματα.
Επιπροσθέτως, ο μηχανολόγος μηχανικός δίνει ιδιαίτερη έμφαση στην προστασία του φυσικού περιβάλλοντος, αφού υπάρχει μια σειρά βραχονησίδων οι οποίες αποτελούν προνομιακούς χώρους για την προστασία της βιοποικιλότητας: εκεί, για παράδειγμα, χάρη στην ανύπαρκτη ανθρώπινη παρουσία «κατοικοεδρεύουν» μεταναστευτικά πουλιά.
Δεδομένου, όμως, του έντονου ενδιαφέροντος που έχουν επιδείξει ιδιώτες για την εγκατάσταση ενεργειακών πάρκων σε βραχονησίδες, ο κ. Κατώπης προειδοποιεί πως ό,τι είναι να γίνει θα πρέπει να πραγματωθεί σε καθεστώς απόλυτης διαφάνειας και στο πλαίσιο μιας συνολικότερης πολιτικής για την ενέργεια και όχι αποκομμένα από τη συνολική ανάπτυξη του νησιωτικού χώρου. «Είναι στρεβλό οι εξελίξεις να κινούνται με πρωτοβουλίες των επενδυτών, στις οποίες έρχεται να απαντήσει το κράτος αντί να χαράξει το ίδιο μια αυτόνομη ενεργειακή πολιτική», συμπληρώνει αιχμηρά ο κ. Κατώπης.
ΓραφειοκρατίαΤην ίδια ώρα, οι επιχειρηματίες του χώρου διαμαρτύρονται για τη γραφειοκρατία που καλούνται να αντιμετωπίζουν. Για παράδειγμα, κάποιοι περιμένουν πάνω από τέσσερα χρόνια για την έγκριση των απαραίτητων περιβαλλοντικών όρων. Αξίζει να σημειωθεί, πάντως, πως το ενδιαφέρον των ιδιωτών, μέχρι στιγμής τουλάχιστον, έχει επικεντρωθεί σε βραχονησίδες εντός του νομού Αττικής, όπως ο Σαν Τζώρτζης (στα ανοιχτά του Σουνίου), καθώς και οι Μακρόνησος και Γυάρος, που έχουν σημαδέψει τη σύγχρονη πολιτική ιστορία της χώρας.
«Κατά περίπτωση εξέταση»
Δεν «πετούν τη σκούφια» τους όλοι για το ενδεχόμενο άμεσης εγκατάστασης αιολικών και φωτοβολταϊκών πάρκων σε ακριτικές βραχονησίδες του Αιγαίου. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι ο κ. Σταύρος Παπαθανασίου, επίκουρος καθηγητής του ΕΜΠ, ο οποίος λέει στα «Επίκαιρα» πως θα πρέπει να γίνεται εξέταση κατά περίπτωση.
«Θα απέκλεια τα φωτοβολταϊκά πάρκα. Το κόστος της εγκατάστασης υποβρύχιων συνδέσεων θα ήταν πολύ μεγαλύτερο από το όφελος της ισχύος που θα παρήγαγαν τα φωτοβολταϊκά σε ένα τόσο μικρό χώρο. Για τα αιολικά πάρκα θα μπορούσε να το συζητήσει κανείς, αν και δεν βλέπω την αξία εγκατάστασής τους σε βραχονησίδες που βρίσκονται 100 χιλιόμετρα από ένα κέντρο κατανάλωσης ενέργειας σε κάποιο μεγαλύτερο νησί. Θα πληρώναμε πολλά σε υποβρύχιες συνδέσεις, ενώ η ενέργεια που θα παραγόταν θα ήταν αμελητέα. Η ιδέα των αιολικών πάρκων σε βραχονησίδες έχει αξία μόνο αν αυτές βρίσκονται κοντά σε κάποιο μεγαλύτερο νησί ή στην ηπειρωτική χώρα ή αν επρόκειτο για κάποιο σύμπλεγμα βραχονησίδων», παρατηρεί ο κ. Παπαθανασίου.
Ο επίκουρος καθηγητής του ΕΜΠ υπενθυμίζει πως η δυνατότητα απορρόφησης αιολικής ενέργειας στο ενεργειακό σύστημα είναι πεπερασμένη, γι’ αυτό και θα ήταν προτιμότερη η δημιουργία είτε μεγάλων αιολικών πάρκων στα μεγάλα νησιά είτε θαλάσσιων αιολικών πάρκων σε αβαθή νερά. Ο κ. Παπαθανασίου, μάλιστα, σπεύδει να απαντήσει πως υπάρχουν άλλοι τρόποι για την προάσπιση των εθνικών μας συμφερόντων, όπως η τοποθέτηση ελληνικών σημαιών σε όλες τις βραχονησίδες.
"ΕΠΙΚΑΙΡΑ"ΓΙΑΝΝΗΣ ΣΥΜΕΩΝΙΔΗΣ
|
